„Mikil samkeppni á vátryggingamarkaði“

Meðalafkoma íslenskra vátryggingafyrirtækja af vátryggingahluta starfseminnar, utan líftrygginga, var neikvæð að meðaltali á sjö ára tímabili á árunum 2017-2023. Ísland var eina landið af þrjátíu Evrópulöndum þar sem afkoma vátryggingahlutans var að meðaltali neikvæð á þessum tímabili samkvæmt tölum frá Evrópsku vátrygginga- og lífeyrissjóðaeftirlitsstofnuninni (EIOPA). Fjallað var um málið í Morgunblaðinu í vikunni og rætt við Gústaf Steingrímsson, hagfræðingur Samtaka fyrirtækja í fjármálaþjónustu undir fyrirsögninni „Mikil samkeppni á vátryggingamarkaði“.

Til þess að mæla afkomu af vátryggingahluta starfseminnar er stuðst við svokallað samsett hlutfall en það er samtala útgreiðslna vegna tjóna og rekstrarkostnaðar í hlutfalli við iðgjöld. Ef þetta hlutfall er hærra en 100% er tap af vátryggingahluta starfseminnar þar sem samanlagðar útgreiðslur vegna tjóna og rekstrarkostnaður er hærri upphæð en iðgjöld.

Hér á landi var þetta samsetta hlutfall ávallt hærra en 100% á þessu sjö ára tímabili nema árið 2021 þegar það var 96% sem skýrist m.a. af covid-faraldrinum, sem leiddi af sér mun minni umferð og þ.a.l. fækkun slysa. Það var mjög sjaldséð að eitthvert hinna 29 landanna væri með tap af vátryggingahluta starfseminnar á þessu tímabili eða í innan við 5% tilfella. Að meðaltali var samsetta hlutfallið 91,3% hjá hinum löndunum 29 á tímabilinu samkvæmt gögnum EIOPA. Annars staðar á Norðurlöndunum var samsetta hlutfallið á bilinu 85% til 96% en hlutfallið var lægst í Danmörku og hæst í Svíþjóð.

Gústaf segir í samtali við Morgunblaðið þessar tölur vísbendingu um hátt samkeppnisstig á innlendum vátryggingamarkaði. Hann bendir á í þessu samhengi að hreyfanleiki neytenda á íslenskum fjármálamarkaði hafi mælst umtalsvert meiri en í öllum löndum Evrópusambandsins.

Gústaf nefnir einnig að vægi ökutækjatrygginga, sem sé stærsti flokkur vátrygginga á Íslandi, sé það minnsta í samræmdri vísitölu neysluverðs á Norðurlöndum og nokkuð undir meðaltali Evrópusambandsins eða 0,4% á Íslandi miðað við 0,8% að meðaltali innan ESB og 0,5%-1,2% annars staðar á Norðurlöndum.

Ísland sker sig jafnframt verulega frá öðrum Evrópulöndum þegar kemur að svokölluðu tjónahlutfalli sem var það næsthæsta í Evrópu á tímabilinu. Tjónahlutfall mælir útgreiðslur vegna tjóna í hlutfalli við iðgjöld. Gústaf segir að á Íslandi hafi að jafnaði ríflega tvær krónur af hverjum tíu sem tryggingafélögin fá í iðgjöld farið í að standa undir rekstri tryggingafélagsins en um átta krónur í að greiða út bætur vegna tjóna sem þýði að iðgjöldin stóðu ekki undir rekstrinum ein og sér.

„Því hafa íslensk tryggingafélög þurft að treysta á betri arðsemi af fjárfestingahluta starfseminnar sem getur eðli málsins samkvæmt verið nokkuð sveiflukennd og ræðst fyrst og fremst af ytri markaðsþáttum,“ segir Gústaf meðal annars við Morgunblaðið.

‍

‍